Ý nghĩa nhân văn của sự hình thành ngôi chùa Bác Ái

Ngày đăng: 10:04 PM 03/07/2024 - Lượt xem: 388

Chùa Bác Ái còn là ngôi nhà chung của nhân dân, tín đồ Phật tử, họ cùng nhau quy tụ về vào những ngày lễ hội, cùng nhắc nhở nhau sống đoàn kết, biết yêu thương chia sẻ, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Chùa Bác Ái được thành lập đã đáp ứng được nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của những người dân xa quê cha đất tổ lên Kon Tum lập nghiệp. Sự hiện diện của ngôi chùa Bác Ái đã củng cố niềm tin của đồng bào Phật tử tại vùng đất này. Ngôi chùa là điểm tựa tinh thần và cũng là nơi gởi gắm những tâm tư nguyện vọng của người dân nơi đây. Họ tin tưởng sự từ bi và trí tuệ của Đức Phật và mong muốn được Ngài sẽ che chở, giúp đỡ để mọi người có được cuộc sống hạnh phúc hơn.

Mặt khác, chùa Bác Ái được thành lập đã giải quyết những ước nguyện tâm linh trong tư tưởng của mọi người. Từ nay, những vong linh vất vưởng trong cuộc hành trình gian khổ không may bỏ mạng ở xứ người, đã có nơi để thờ cúng, nghe kinh kệ sớm siêu thoát.

Những ý nghĩa về sự thành lập ngôi chùa còn được thể hiện qua hình ảnh cụ thể sinh động trong ngày lễ khai đại hồng chung mừng khánh thành chùa xây dựng hoàn tất, mà trong tạp chí Viên Âm đã có đề cập đến: “Nghe tiếng chuông, nhiều người sinh ra cảm tình vô hạn, mừng mừng tủi tủi mối cảm tình ấy quá nồng nàn, nên nhiều người phải ngồi xuống mà khóc; cảm tình ấy vì mấy chục năm nay xa quê cha đất tổ, vắng tiếng chuông chùa, vì mến đức Thánh Chúa đã quá yêu con dân lưu lạc bên phía Tây dãy núi Hoành Sơn này, nên dân yêu cầu rất khó mà Ngài cũng chiều lòng được” [21, tr. 57].

Hơn thế nữa, việc thành lập chùa còn được thể hiện sự quan tâm của vua Bảo Đại đối với những người dân nơi đây. Trong giai đoạn đầu, chùa có tên là “Linh Sơn”, sau đó lại được vua Bảo Đại sắc tứ cho một tên mới là “Bác Ái Tự”. Từ đó, tên chùa “Bác Ái” được giữ cho đến ngày nay. Chữ “bác ái” trong bối cảnh này có nhiều ý nghĩa. Thứ nhất thể hiện được tình thương của triều đình đối với những người dân vùng xa xôi hẻo lánh, thể hiện sự đồng cảm của triều đình với cuộc sống của nhân dân, với hy vọng ngôi chùa này sẽ che chở cho nhân dân như tinh thần của hai chữ bác ái. Thứ hai, ý nghĩa lý luận của từ bác ái, bác ái chính là mục đích là phương hướng hành đạo của người tu tập giải thóat. Trong kinh Tứ Thập Nhị Chương, Đức Phật dạy về tinh thần bác ái như sau: “Người hành đạo mục đích là bác ái, là rộng hành thương người, rộng thương xót bố thí, thấy người kia bị nguy ách, thì thương xót mà cứu giúp” [14, tr. 928]. Đó là thể hiện tình thương yêu chia sẻ đối với những người gặp hoàn cảnh không may mà cứu giúp, như ca dao Việt Nam có câu “Lá lành đùm lá rách” hay là “Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”. Ngoài ra, bác ái còn thể hiện tình thương bao la của vua đối với mọi người là con dân của đất nước bất kể tôn giáo, màu da, sắc tộc.

Trần Trọng Kim, tác giả của 3 bài diễn thuyết được ghi chép lại trong Việt Nam Phật giáo sử luận, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của bác ái là thứ để ngăn ngừa chiến tranh, đưa mọi người đến cuộc sống hạnh phúc mãi mãi. “Cái luân lý của Phật giáo là luân lý chân chính phổ biến khắp nhân chứng trong thiên hạ, lấy vô lượng từ bi mà yêu người thương vật, lấy lòng bác ái mà tế độ chúng sinh, không phân biệt người với ta, không có giai cấp sang hèn... Đối với thân mình thì trừ bỏ hết những điều điên đảo giả dối, gian tà bạo ngược, lúc nào cũng lấy sự chân thật nhân hậu mà đối với mình và đối với người... Nếu người đời biết theo cái luân lý ấy thì làm gì có những cuộc chiến tranh và những cảnh tàn khốc, làm cho đời người đã khổ lại khổ thêm.” [20, tr. 664]

Tiểu kết

Thông qua những đặc điểm xã hội và đặc điểm của Phật giáo đã được trình bày ở chương I, luận văn đã tập trung nghiên cứu bối cảnh lịch sử và những nguyên nhân dẫn đến sự hình thành chùa Bác Ái.

Về điều kiện tự nhiên, Kon Tum thành lập tỉnh năm 1913, với 80% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số gồm 28 dân tộc khác nhau với những phong tục văn hóa bản địa vô cùng phong phú.

Về sự hình thành chùa, có thể xác định trong bối cảnh khi người Kinh di dân lên vùng cao nguyên lập nghiệp, họ đã đem đạo Phật âm thầm truyền vào Kon Tum, ban đầu đạo Phật được kết hợp theo những tín ngưỡng dân gian. Nhưng sau đó đạo Phật đã phát triển mạnh, đã xây dựng cơ sở Phật giáo đầu tiên đó là chùa Bác Ái vào năm 1933, chùa theo dòng kệ Lâm Tế Chúc Thánh.

Đặc biệt, chùa Bác Ái là ngôi chùa đầu tiên ở Kon Tum được triều đình quan tâm ủng hộ xây dựng. Đây cũng được xem là ngôi cổ tự đầu tiên tại vùng đất Tây Nguyên. Nằm trong vị trí quan trọng, chùa Bác Ái là ngôi đầu tiên đánh dấu cho sự hình thành và phát triển Phật giáo tại tỉnh Kon Tum nói riêng và vùng đất Tây Nguyên nói chung.